Noot vooraf:
SOS Den Haag is een stichting met een culturele ANBI status. Op de website sosdenhaag.nl vindt u verantwoording van alle inkomsten en uitgaven. Sinds 2014 stoppen onbezoldigde bestuursleden geregeld iets in de pot om posters, pamfletten, juristen en griffiegeld te betalen. Tot zover het FRAME dat een ‘hindermacht’ een verdienmodel zou zijn. Het is vrijwilligerswerk van burgers die zien hoe het bestuur het beter kan doen.
Aan de leden van de commissie ruimte:
Gisteren was ik de hele dag op een burgemeesters-conferentie in Parijs waar ook de stagnerende nieuwbouw en oplopende woningtekorten zijn besproken. De burgemeesters stelden zich praktisch en dienend op: wat moeten we bouwen om het onze inwoners naar de zin te maken, in mooie buurten met stedelijke voorzieningen, straten, lanen en pleinen met parken en water. Mooie en samenhangende buurten waar de inwoners trots op zijn en die hen verantwoordelijk mede-eigenaars maken.
En bij mij kwam de vraag op hoe kan het eigenlijk dat in ons Zuid-West grootschalige sloop plaatsvindt om plaats te maken voor nieuwbouw zonder bewezen kwaliteiten zoals die Franse burgemeesters dat verwoorden.
Hoe komt het dat elk woonblok in Loosduinen, Scheveningen, Regentes, Binckhorst of Bezuidenhout uitwisselbaar is? Wanneer gebouwen en openbare buitenruimte geen begrijpelijke en mooie Haagse samenhang hebben is het net als bouwen tegen de woningnood in de jaren ’60 en niets méér. Scherp straks die Welstandsnota aan zodat burgers enthousiast méér van die mooie en passende nieuwbouw willen.
Wat kan de gemeente doen om meer te realiseren dan hindermacht? Om te beginnen door de buurten vertrouwen te geven en aan hun verwachting te voldoen.
Twee voorbeelden van hoe het bestuur met bewonersorganisaties en organisaties van woningzoekenden plannen kan realiseren:
- Het Pandercomplex dat we eind jaren 80 als tegenproject ontwierpen werd door het bestuur van het eigen gemeentelijk woningbedrijf gerealiseerd. Dat bestuur stuurde woningbedrijf, ons als architecten en betrokken woningzoekenden naar een hutje op de hei om het plan rond te maken.
- Ander voorbeeld uit mijn eigen architectenpraktijk. Bestuur organiseerde een tender om een aantal straten in Regentes Valkenbos te vernieuwen en vroeg de bewonersorganisatie drie architecten. De stem van de bewonersorganisatie was doorslaggevend bij de keuze voor ons plan als architect.
Dan de Opgave Van de Stad zoals u die voelt maar waarvoor in de stad, behalve bij tot woningzoekenden gemaakten, weinig support bestaat.
De wetgever kent sinds de jaren ’50 het iteratief overlegmodel stakeholders-lokale overheid: in de WRO was dat bestemmingsplan, in de OW het omgevingsplan. Onlangs stuurden we u een overzicht van de hoeveelheid bestemmingsplannen in deze stad waarvan de houdbaarheidsdatum van 10 jaar is verstreken.
Het model waarmee dit bestuur de laatste decennia bouwplannen in bestaande wijken realiseert is een top-down overval systeem: NVU, PUK, Kavelpaspoort, VVGB, vertrouwelijke grondexploitatie, kruimelontheffing enzovoorts. Allemaal stukken zonder legitieme status die de buurt geen zicht geven over Een Goede Ruimtelijke Ordening (WRO) of Evenwichtige Toedeling Van Functies Aan Locaties (OW).
Dát is wat de mensen de gordijnen injaagt en hindermacht uitlokt. En wat dan het vertrouwen niet versterkt is dat het college vergunningen afgeeft die in strijd zijn met de gebruiksregels van die bestemmingsplannen. Maar hoe dwing je dat af?
Op dit moment legt SOS Den Haag met andere bewoners- en erfgoedorganisaties een aantal bouwplannen stil met rechtsmiddelen die de wet aanreikt omdat de gemeente vergunningen heeft afgegeven die niet voldoen aan de wet. Die niet voldoen aan bestemmingsplannen of omgevingsplannen.
Twee voorbeelden:
- Aan de Beresteinlaan is een omvangrijk nieuwbouwplan vergund zonder dat een ruimtelijke onderbouwing is gegeven waarom dat een passend plan zou zijn. Het college vond het genoeg dat u een VVGB afgaf en dat u een PUK heeft besproken. Nergens in de vergunning wordt onderbouwd waarom het vergunde plan een beter, mooier en samenhangender Zuid-West oplevert om trots op te zijn. Waarschijnlijk heeft u er geen weet van omdat het college u niet informeert.
- Op de PRIBA locatie Grote Marktstraat Raamstraat Vlamingstraat is veel hogere nieuwbouw vergund zonder motivering waarom dat versterking van het rijksbeschermd stadsgezicht zou zijn. Net als destijds naast de Markthof aan de Gedempte Gracht waar de Raad van State de vergunning uiteindelijk vernietigde maar waar het rechtsgevolg -illegale sloop en illegale nieuwbouw- in stand bleef.
Middels Bestemmingsplannen/Omgevingsplannen worden de buurten niet elke 10 jaar betrokken bij de door het bestuur gevoelde verdichtingsopgave als ‘Opgave Voor De Stad’. Dáárdoor dwingt ze bezwaar en beroep af tegen hap=snap projecten die als overval worden ervaren, als aanlag op leefbaarheid en zelfs als waardedaling van vastgoed.
Participatieagenda is prima maar zie dat niet als middel om bewonersorganisaties medeplichtig te maken aan de overvaltactiek met PUKS en Kavelpaspoorten. Scherp straks dat welstandsbeleid aan en geef de vraagzijde een stoel aan die versnellingstafel.
Peter Drijver
Voorzitter SOS Den Haag