SOS Den Haag aan College van B&W: neem slecht voorontwerp bestemmingsplan Doubletstraat/Geleenstraat terug!
In 2011 kondigde het college een onderzoek aan om de ‘ramen’ in de prostitutiestraten te sluiten.
“Alle ramen zouden in een keer kunnen worden gesloten. Dit zou kunnen door het aanpassen van het bestemmingsplan. De tweede optie is om geleidelijk steeds meer ramen te sluiten door het intrekken van vergunningen voor raamprostitutie.”
Nu ligt er een voorontwerp bestemmingsplan waarbij het college de exploitanten uitbreiding gunt en gemakshalve de Doubletstraat ongemotiveerd uit het beschermd stadsgezicht licht.
Onaanvaardbaar vinden wij, maar SOS biedt ook een oplossing. Dat heeft geleid tot een brief die inmiddels door een grote groep is onderschreven uit het onderstaande gebied:
- Ondernemersvereniging Wereldgracht (Avenue Culinair: (Dunne) Bierkade en Groenewegje)
- Maarten Hinloopen, voorzitter Koninklijke Horeca Nederland Den Haag (tevens ondernemer Grote Markt)
- Stichting Ondernemers Chinatown Den Haag
- Ferry Scholtens, algemeen directeur Basisschool Zuidwal, Hans Huizer (algemeen directeur Johan de Witt Scholengroep (Glasblazerlaan en Hooftsekade)
- Buurtstation (Bewonersorganisatie Stationsbuurt)
- Vereniging Het Spinozahuis (Paviljoensgracht), Kinderdagverblijf Partou (vestiging Stille Veerkade)
- Martine Jansen, voorzitter Melania (voor en door sterke vrouwen, Lutherse Burgwal)
- Verkeerscomité Van der Duijnstraat
- Ondernemers ProjectenLab de SamenSprong (De Sprong, Paviljoensgracht)
- Jan van den Brink (Spinozakracht Oude Centrum)
- Stichting Schaakcafé En Passant (Looijerstraat), Winkeliersvereniging Boekhorststraat
- en vele bewoners rondom de Doubletstraat.
Hierbij de lange brief…
Geacht college,
Hoewel onze stichting formeel niet behoort tot de beperkte kring van overlegpartners voor het voorontwerp bestemmingsplan hebben we gemeend in dit bijzondere geval ons tot ons College te moeten richten. Inspraak op een voorontwerp is immers geen wettelijke verplichting, uitgezonderd de Provincie en Hoogheemraadschappen, maar het staat het College vrij om delen van de burgerij te betrekken bij de meningsvorming over het voorontwerp, alvorens een ontwerpbestemmingsplan formeel aan een ieder ter visie te leggen. Een en ander conform artikel 3.1.1 van het Besluit Ruimtelijke Ordening.
In dit bijzondere geval betreft het een bestemmingsplan voor een tweetal straten die vanouds goeddeels zijn gereserveerd voor prostitutie. Een maatschappelijk omstreden branche waar de overheid betrekkelijk weinig invloed op krijgt en waar nog altijd grote misstanden worden geconstateerd. Een branche met vertakkingen in de internationale onderwereld.
Grote steden worstelen allemaal met het weren van deze branche uit delen van de binnenstad. Deze branche is een grote rem op gentrificatie, robuuste economische verbreding en vergroting van veiligheid, sociale mix en ruimtelijke kwaliteit. Een veelheid aan belangen, regelingen en toezeggingen uit het verleden maken dit tot gecompliceerde dossiers die niettemin om daden vragen. Daden die verder gaan dan aanpappen, uitkopen en sussen.
Het opstellen van een bestemmingsplan biedt de stedelijke overheid de mogelijkheid de prostitutiebranche aan te merken als een tijdelijke bestemming, als dubbelbestemming voor reguliere woon-winkelpanden, en pakhuizen met een gemengde bestemming.
Daarmee geeft de stad zichzelf en de branche een agenda om spijkers met koppen te slaan: de aanwezigheid van deze straten brengt immers een heel stadsdeel schade toe en belemmert ontwikkeling bij de verdere ontplooiing die de 21e eeuw vraagt. Dat geldt voor de aanloop, de parkeerdruk, de overlast, het vuil en dreiging die hiermee samenhangt.
Het bestemmingsplan is hét moment waarop de gemeentelijke overheid kan aangeven wat ongewenste ontwikkelingen zijn, gelet op de belangen van de stad met dit gebied.
Bijgaande brief is door een groot aantal bewonersorganisaties, ondernemersorganisaties en belangengroepen uit de directe omgeving ondersteund. Deze brief wordt geacht in dit schrijven te zijn ingelast.
We verzoeken u met klem nota te nemen van de inhoudelijke argumenten die hierin aangevoerd zijn en we verzoeken u dit te verwerken in het plan alvórens het aan de stad ter visie wordt aangeboden.
Graag zijn we bereid om een en ander nader toe te lichten met de betrokken organisaties.
Concept ontwerpbestemmingsplan
De gemeente Den Haag geeft, via het concept ontwerpbestemmingsplan voor de komende tien jaar, seks exploitanten van de Doubletstraat alle rechten hun bordeel verder uit te breiden. Ze worden met ongebruikelijke bepalingen over nok- en goothoogten gestimuleerd puntdaken te slopen en extra verdiepingen met platte daken op hun bordelen te zetten. Via dit plan mengt de gemeente zich bovendien in de bedrijfsvoering van de seks exploitanten, en denkt hevig met hen mee op diverse terreinen die veel verder gaan dan alleen de ruimtelijke ordening. Dit is mogelijk omdat de gemeente in het plan aangeeft dat dit stukje 17de-eeuws Den Haag (gelegen in een woonwijk) geen onderdeel uitmaakt van het Rijksbeschermd stadsgezicht zoals dit voor de omliggende wijk geldt. Mocht de politiek over een paar jaar tot de slotsom komen dat de seks ondernemers van de maatschappelijk zeer omstreden prostitutiebedrijven moeten worden uitgekocht, dan heeft het met dit plan de prijs daarvoor pakweg verdubbeld.
De redenen voor deze voorkeursbehandeling voor de Doubletstraat zijn volstrekt onduidelijk, en in tegenspraak met het maatschappelijke debat over prostitutie en vrouwenhandel. Het doel van een bestemmingsplan is het vastleggen van de bestaande ruimtelijke structuur in een actueel juridisch-planologisch kader. Vrijwillig en ongemotiveerd gaat de gemeente dus een stap verder. Betrokkenen in Het Oude Centrum Den Haag is gevraagd hun mening te geven over het ontwerpbestemmingsplan voor de prostitutiestraten Doubletstraat en Geleenstraat, die iedere tien jaar vernieuwd moeten worden.
De stichting SOS Den Haag heeft zich over de ingewikkelde ontwerpplannen gebogen, en kwam tot deze onthutsende conclusies. De enige motivering van de gemeente om de straat het predicaat Beschermd Stadsgezicht te onthouden is: er zijn nog maar weinig te beschermen waarden of karakteristieke gebouwen over. Deze stelling wordt geponeerd zonder inventarisatie van de historische waarde van de gebouwen. Deze creatieve manoeuvre is in tegenspraak met de definitie van Rijksbeschermd Stadsgezicht zoals de Monumentenwet het bedoeld heeft: bescherming van de structurele samenhang van een buurt. Een opportunistisch zet ook, want voor een straat in een beschermd stadsgezicht zou de cultuurhistorische waarde van de panden de primaire bestemming moeten zijn, met voorrang op alle andere bestemmingen.
Prostitutiebestemming
Ook maakt de gemeente geen gebruik van de mogelijkheid de bestemming Prostitutiebedrijven van de panden weg te halen. Wat gemakkelijk zou kunnen want dat heeft geen juridische consequenties voor de huidige vergunninghouders, de seksbazen. Via de Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO) is een prostitutie bestemming toegestaan voor een beperkte periode in winkels of woonhuizen.
De gemeente bouwt ook geen moment van herbezinning in door een voorlopige geldigheid van het bestemmingsplan voor een periode van ten hoogste vijf jaar, in afwachting van toekomstige ontwikkelingen. Integendeel: met het nieuwe bestemmingsplan kunnen seks exploitanten in de Doubletstraat en de Geleenstraat voor de komende tien jaar verzekerd zijn van alle steun van de gemeente bij de uitbreiding van hun bordelen. In het ontwerpplan wordt een maximaal toegestane plat-dak-hoogte van de gebouwen aangegeven op nokniveau (van het dak) en niet (zoals gebruikelijk voor Het Oude Centrum en elders) op nok-en-goot niveau. Met deze ingewikkelde aanduiding kunnen de eigenaren van de panden een extra verdieping op hun bordelen bouwen (drie laags met en plat dak). Ze krijgen dus het bouwrecht voor sloop en nieuwbouw in een straat waarvan de primaire bestemming het behoud van het cultuurhistorisch stadsgezicht zou moeten zijn. De weinige elementen van historische waarde, zoals de beschermde schildkappen, worden hiermee dus ook de nek omgedraaid, ten faveure van de uitbreiding van de hoerenkasten.
Overlast gevende sector
Er zijn nog meer verontrustende zaken opgetekend in het ontwerpplan. Een plan dat zich volgens de definitie uitsluitend zou moeten richten op een goede ruimtelijke ordening, de bestemmingen van de panden en de regels omtrent het gebruik van de grond en de zich daarop bevindende bouwwerken. Ongemotiveerd mengt de gemeente zich in de bedrijfsvoering van de seks exploitant door het omschrijven van aantallen vitrines (ramen voor prostituees), de ontsluiting (doorgangen creëren om de toegang tot de ramen te verbeteren), en andere bedrijfselementen van de seksclubs. Om het de sector nog wat gemakkelijker te maken, stelt de gemeente in het plan geen maxima aan de groottes voor specifieke ruimten, zoals gebruikelijk in andere potentieel overlast gevende sectoren zoals de pluimveesector. Ook wordt de begrenzing van het bestemmingsplangebied Doubletstraat niet nader gespecificeerd. De bordelen die (slim) hun voordeur om de hoek aan Paviljoengracht hebben, kunnen dus de regels volgens de bestemming Doubletstraat aan hun laars lappen.
Verloedering
Wat is eigenlijk de cultuurhistorische waarde van de gebouwen in de Doubletstraat? Omdat niemand dat weet, zou dit bestemmingsplan een zogenoemde waardestelling van de historische bebouwing moeten doen. Daarvoor moet eerst vastgesteld worden wat er nog over is van dit stukje historisch Den Haag. Om vervolgens regels vast te leggen die dat behouden en herstellen. Andere kwetsbare wijken in het land zijn op deze manier met succes behoed voor totale verloedering, zoals het Maastrichtse Stokstraatkwartier. Zo niet de Doubletstraat, waar de omstreden activiteiten beleidsmakers blind maakt voor de historische waarde, die waarde zou hun eerste prioriteit moeten zijn. Getuige de huidige kommervolle staat van de panden, het lijstwerk, de kozijnen en ramen, kunnen eigenaren van de bordelen onder de radar van elk toezicht op welstandsgebied doorvliegen.
Uitbreiding van de seksdiensten
De Geleenstraat wordt bovendien ook nog éxtra gestimuleerd om uit te breiden met aanvullende diensten. Met de bestemming Categorie A voor de bovenverdiepingen, faciliteert de gemeente hier het opzetten van aanverwante diensten zoals sex-‐websites (reproductiebedrijven opgenomen media), telefoonseks (telecommunicatiebedrijven), wasserettes en escortservices (kantoren). De bestemming Wonen (en Opslag) op de bovenverdiepingen van de Doubletstraat heeft trouwens weinig waarde. Zoals eerder aangegeven kan hier volgens de WRO gewoon prostitutie gevestigd blijven. Vrouwen die betaald worden voor diensten die een verkeerde machtsverhouding tussen hen, de klanten en de exploitanten bewerkstelligd, als een biotoop voor uitbuiting en onvrijheid.
Manifest Doubletstraat
In het Manifest Doubletstraat (oktober 2015) stellen bewoners en ondernemers in Het Oude Centrum dat de concentratie van seksbedrijven met criminele en overlast gevende randverschijnselen de ontwikkeling van deze prachtige historische wijk tegenhoudt. Een groot aantal Raadsleden bleek het hiermee eens te zijn. Daarom is het volstrekt onduidelijk waarom het College met dit nieuwe bestemmingsplan geen gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheden van de Wet Ruimtelijke Ordening bij het opstellen van bestemmingsplannen. Namelijk: een bestemmingsplan Doubletstraat (en Geleenstraat) vaststellen dat het beschermd stadsgezicht respecteert, bebouwing inventariseert en ontziet en de bestemming prostitutie weghaalt, of voor een beperkte periode van ten hoogste vijf jaar vastlegt. In deze periode kan het stedelijk debat en de maatschappelijke discussie verder gevoerd worden, over de (on)wenselijkheid van een prostitutiestraat in een woonwijk.”